Rượu hoẵng – Nét văn hóa độc đáo của người La Chí ở Hà Giang

Nhắc đến đặc sản Hà Giang, nhất là rượu ở vùng cao nguyên núi đá Hà Giang thì nhiều người có lẽ sẽ nghĩ đến rượu ngô. Thế nhưng, nơi đây còn có một loại rượu độc đáo khác, cũng đậm đà và nồng nàn khiến người thưởng thức phải nhớ. Rượu ấy chính là rượu hoẵng – một nét ẩm thực độc đáo gắn với văn hóa vùng cao của đồng bào La Chí ở bản Phùng thuộc huyện Hoàng Sù Phì, Hà Giang.

Có dịp du lịch Hà Giang mới thấy, rượi hoẵng là loại rượu luôn có trong tất cả các lễ hội, cưới hỏi của người La Chí. Người La Chí nấu rượu hoẵng không khác nhiều so với những cách nấu rượu của nhiều nơi khác, cũng có chảo nước, chảo chưng cất, chõ đồ. Nhưng, điều làm nên hương vị độc đáo của rượu hoẵng đó chính là ở kỹ thuật ủ men, lên men tự nhiên.

Đầu tiên là ở men ủ rượu hoẵng. Men ủ gồm có nhiều nguyên liệu như củ riềng, ớt quả, thảo quả, vỏ quế và một loại cây rừng. Những nguyên liệu để làm men này sẽ được thái nhỏ rồi giã nát trộn chung với nhau, sau đó cho gạo nếp vào giã tiếp cho đến khi nhuyễn thì dùng tay nặn thành từng viên đem phơi khô thành thứ men tự nhiên độc đáo.

Người La Chí dùng gạo nếp hương làm men nấu rượu hoẵng, hoặc một số người có nếp cẩm họ sẽ dùng loại nếp này cho ra rượu ngon hơn. Gạo nếp được đãi sạch, ngâm thật mềm rồi vớt ra cho ráo nước sau đó đem đi đồ chín, đánh tơi để nguội và cho men vào ủ trong chúm hoặc thùng đậy kín khoảng một tuần là được.

Cơm rượu đã ngấm men được trồn đều cùng trấu thóc theo công thức 1 đấu trấu thì một đấu gạo sau đó cho vào chõ, đặt lên chão bịt kín bằng dây chuối rừng và chưng cất bằng bếp lò. Đặc biệt, khi chưng người La Chí sẽ đặt lên miệng một chảo nước lạnh để giúp rượu nhanh ra và không bị vị khê.

Rượu hoẵng cho vị thơm nồng nàn, uống say nhưng không khiến người uống mỏi mệt. Rượu hoẵng gắn với văn hóa người La Chí, ở đây mọi người đều uống rượu hoẵng, con gái thì uống bằng bát, con trai uống bằng sừng trâu. Và bất cứ lễ hội nào cũng cần có rượu hoẵng.

Ai lên bản Phùng ở huyện Hoàng Sù Phì ghé nơi sinh sống của đồng bào La Chí thì đừng quên nếm qua rượu hoẵng – đặc sản Hà Giang độc đáo. Chắc chắn rượu hoẵng sẽ làm du khách ngây ngất và có những kỷ niệm thật đẹp về đất và người nơi đây.