Độc đáo hoa giấy Thanh Tiên xứ Huế
Ai đã về xứ Huế mộng mơ một lần ắt hẳn sẽ không nguôi thương nhớ những cánh hoa dịu dàng nơi bãi đất ven sông, những cánh hoa tươi mơn mởn đón nắng hừng đông luôn khoe sắc, những cánh hoa mềm mại tự tay người nông dân ươm trồng trên bãi đất phù sa sông Hương bồi đắp quanh năm.
Thế nhưng, bạn có biết được rằng ở đâu đó của xứ Huế, hoa không được trồng mà vẫn nở quanh năm, thứ hoa này không khoe sắc trên những bãi đất mà luôn nở rộ trên bàn tay người nghệ nhân. Đó chính là những bông hoa giấy ở làng hoa Thanh Tiên xã Phú Mậu, huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế, Người dân nơi làng này từ già đến trẻ ai cũng là một nghệ nhân thực thụ trong việc kết tinh ra những bông hoa rực rỡ, đầy màu sắc. Mặc dù là làng nghề nhưng nơi đây chỉ sản xuất hoa giấy trong một tháng đó là tháng Chạp và sản phẩm đó họ bán quanh năm. Những bông hoa luôn xinh đẹp và rực rỡ, không bao giờ héo úa khiến cho nhiều du khách thích thú mua về để trang trí cho căn phòng của gia đình.
Hoa giấy Thanh Tiên.
Người dân xứ Thanh Tiên từ già tới trẻ ai cũng biết làm hoa giấy.
Lịch sử hình thành làng hoa giấy Thanh Tiên trải qua một giai thoại vô cùng thú vị. Theo sách Đại Nam nhất thống chí, nghề làm hoa giấy của dân làng Thanh Tiên đã thành hình từ thế kỷ XVIII. Chuyện rằng, khi kiệu hoa của Chiêm vương Chế Mân rước công chúa Huyền Trân từ Thăng Long về làm dâu Chiêm quốc, đi ngang xứ Thuận Hóa trong một ngày cuối đông ảm đạm. Giữa hoang sơ lau lách của miền biên viễn, nàng đã kết những bông hoa bằng giấy ngũ sắc để đón xuân về trong nỗi hoài niệm cố hương. Dân làng Thanh Tiên noi theo tích ấy, hàng năm kết giấy thành hoa, trang trí nhà cửa để đón Tết, lâu dần thành nghề làm hoa xuân.
Làng hoa giấy Thanh Tiên đã xuất hiện từ lâu.
Cũng có người cho rằng, nghề làm hoa giấy ở Thanh Tiên gắn liền với tín ngưỡng thờ cúng dân gian của người dân xứ Huế. Khi những lưu dân đất Bắc đặt chân lên vùng đất Thuận Hóa, họ phải đối diện với nhiều hiểm nguy, bất trắc từ những thế lực siêu nhiên và hữu hình. Từ đó, mà hình thành nhu cầu thờ cúng các vị thần linh nơi đất mới để “cầu lành, tránh dữ”, với hệ thống thần linh và đền miếu nhiều vào bậc nhất Việt Nam.
Hoa giấy chỉ được làm vào tháng Chạp.
Mỗi năm, người làng Thanh Tiên chỉ làm một mùa hoa giấy vào đợt tháng Chạp lúc nông nhàn nhưng nguyên liệu được họ cẩn thận chuẩn bị từ đầu thu. Các nguyên liệu cần thiết đó là tre, giấy và phẩm màu. Tre được sử dụng để làm cành hoa, giấy để làm những cánh hoa mềm mại và phẩm màu góp phần tô điểm cho màu sắc của những bông hoa thêm rực rỡ. Hồi trước, người làng Thanh Tiên thường dùng những màu từ tự nhiên để tạo nên vẻ đẹp về màu sắc của những bông hoa giấy, việc tạo nên những phẩm màu cũng là bí quyết truyền gia không phải vùng nào cũng có thể làm được. Nhưng bây giờ, họ dùng giấy thủ công để làm. Nếu như trên bãi đất phù sa đầy hoa tươi đua nở, đủ màu, đủ loại thì ở làng Thanh Tiên những loại hoa ấy cũng hiện diện trên bàn tay khéo léo của người thợ. Họ có thể làm được đủ loại hoa, rất giống với phiên bản hoa tươi.
Sau khi làm xong, những người nghệ nhân mang hoa đi bán.
Sau khi những bông hoa được kết xong, người nghệ nhân đem đi khắp nơi trên xứ Huế để làm tăng thêm nét tươi trẻ của mùa xuân trên quê hương. Ngày xưa khi ra xứ Huế, dừng lại bến đò Bao Vinh, không ai là không cảm thấy xao động khi thấy những chuyến thuyền hoa lờ lừng trôi trên sông, những chiếc thuyền lộng lẫy như mang cả mùa xuân về nơi phố thị.
Hoa sen giấy được khá nhiều người ưa chuộng.
Nhưng đó là chuyện của ngày xưa, còn bây giờ người làng Thanh Tiên làm hoa quanh năm. Ngoài những cành hoa hội đủ các loài: lan, huệ, hồng, cúc, dã quỳ, tường vi…, vốn chỉ phục vụ cho nhu cầu thờ tự, lễ nghi và chỉ được làm trong dịp Tết, nay người Thanh Tiên còn làm thêm đóa sen để trang trí trong những biệt thự, khách sạn sang trọng ở Huế và để xuất khẩu.
Tùy Phong
