Lễ hội Cầu Ngư ở Quảng Bình

Đất Quảng Bình vốn đã không còn xa lạ với những người yêu du lịch trong và ngoài nước, bởi nơi đây gắn với Động Phong Nha nổi tiếng. Nếu có dịp đến Quảng Bình vào tháng 4 âm lịch, bạn sẽ có cơ hội khám phá Lễ hội cầu ngư, một lễ hội truyền thống cầu tài, cầu an, cầu mưa thuận gió hòa của bà con ngư dân vùng biển.

Trong tour động Phong Nha nếu đúng vào mùa Lễ hội cầu ngư của người dân Quảng Bình, bạn nhớ dành thời gian ghé qua xã Bảo Ninh huyện Đồng Hới, để khám phá lễ hội cầu ngư hay được nghe nhiều câu chuyện về “ngài” cá voi của bà con ngư dân miền biển. Tương truyền rằng ngày xưa kia tại xã Bảo Ninh, huyện Đồng Hới có một lần “ngài” chết dạt vào bờ. Dân làng đã kéo xác ngài về chôn cất nhưng không tài nào kéo được.

Lễ hội Cầu Ngư ở Quảng Bình

Bao nhiêu dân làng mà đều bất lực trước sức nặng của “ngài”. Chỉ  đến khi bà con ngư dân lập đàn tràng làm lễ cầu thì “ngài” mới chịu vào bờ. Không chỉ với ngư dân ở Đồng Hới Quảng Bình mà với hầu hết những người sống bằng nghề chài lưới thì “ngài” cá voi là thần hộ mệnh cho họ mỗi lúc ra khơi. Người ta tôn kính gọi là “ngài”, là “ông” Nam Hải tùy theo mỗi nơi, mỗi vùng. Mỗi địa phương miền biển luôn có những câu chuyện về “ngài” và những chứng tích của “ngài”. Thậm chí có nơi người ta kiêng kị chỉ dùng từ “lị” để nói về cái chết của “ngài”.

Đối với Quảng Bình, Lễ hội cầu ngư cũng là một trong những lễ hội truyền thống thể hiện văn hóa tín ngưỡng mang đậm chất nghi lễ dân gian của vùng đồng bằng duyên hải miền Trung. Hằng năm, người ngư dân vùng này chọn ngày rằm tháng 4 âm lịch để kỉ niệm ngày “lị” của “ngài”. Đồng thời cũng cầu mong cho mưa thuận gió, cầu tài, cầu lộc, cầu cho ngư dân được thuận buồm xuôi gió. Đối với họ, những người đi biển thì “ngài” là đấng thần linh thiêng liêng nhất luôn đồng hành trên biển cả mênh mông. “Ngài” sẽ luôn giúp đỡ họ trước những hiểm nguy khi lênh đênh trên biển cả. Vì vậy khi “ngài” mất đi, ngư dân luôn đưa ngài chôn cất và hằng năm tổ chức tưởng niệm. Đối với người dân xã Bảo Ninh, Đồng Hới, Quảng Bình thì nghi lễ được chuẩn bị khá chu đáo. Trước lễ chính, cả chính quyền và nhân dân xã tổ chức các nghi lễ Rước văn, Vớt bạc để mời những linh hồn đã khuất về dự lễ cầu ngư. Trong ngày lễ, bàn thờ được được trang hoàng rực rỡ và trang nghiêm. Nhà nhà đều bày hương án, đồ lễ cúng.  Và tất nhiên những đồ tế lễ đó không phải là đồ hải sản. Trên mỗi chiếc tàu, thuyền đều được đăng đèn, kết hoa. Dân làng bầu những bậc cao niên có uy tín làm ban tế lễ. Vị chánh bái sẽ dâng đồ lễ và đọc văn tế nói lên lòng biết ơn với “Ông” và cầu mong mùa đánh bắt được bội thu, thuyền bè đi khơi, về lộng an toàn. Hôm sau, dân làng đánh trống làm rễ rước trên biển. Tất cả các tàu thuyền ra khơi đều đến vị trí đã định trước để “xin keo” để xin sự chứng giám của “cá ông” với lòng thành của người đi biển. Đêm đến là lễ dâng hương. Sau phần nghi lễ long trọng đó là các trò chơi dân gian vùng biển: lắc thúng, đua thuyền, bơi lội, kéo co,… hay hát hò khoan, hát tuồng,…vui vẻ linh đình.

Lễ hội cầu ngư không chỉ thể hiện văn hóa tín ngưỡng mà còn thể hiện sự tôn vinh nghề nghiệp và khát vọng bình yên, ấm no, hạnh phúc của bà con ngư dân miền biển. Lễ hội cầu ngư là một sự khám phá mới mẻ mà có thể chưa có trong cẩm nang du lịch Quảng Bình của bạn. Vậy nên, bạn đừng quên bổ sung vào sổ tay của mình, để nếu có đến Quảng Bình vào dịp Lễ hội cầu ngư này, bạn sẽ có cơ hội hiểu nhiều hơn về đời sống tâm linh của ngư dân vùng biển nơi đây thật mộc mạc nhưng cũng đáng trân trọng biết chừng nào.