Ẩm thực Nhật Bản - Những món ăn ngon và đặc sản tiêu biểu

Trong làng ẩm thực thế giới, ẩm thực Nhật Bản như một nét trầm giản dị và rất khiêm nhường gắn với những đặc trưng trong văn hóa ẩm thực có vẻ không cầu kỳ hoa mỹ nhưng cực kỳ ấn tượng.

Dù bạn đã đi tour du lịch Nhật Bản rồi hay chưa, dù biết về xứ sở hoa anh đào này nhiều hay ít, dù bạn chưa từng một lần thử qua nhưng chắc chắn rằng bạn đã từng nghe về món sushi trứ danh của Nhật, cùng rượi sake nổi tiếng và phong thái trà đạo có thể được xem là đặc biệt nhất trên thế giới. Chỉ cần điểm qua món sushi, chúng ta dễ dàng nhận thấy món ăn này được chú trọng về hương vị tự nhiên với các nguyên liệu tươi sống, cách trình bày nguyên liệu hài hòa màu sắc, kỹ thuật cắt gọt sắp xếp nguyên liệu thể hiện sự tinh tế, rất nguyên tắc cũng như tính nhất quán của nó. Những đặc điểm này thực chất không chỉ thể hiện ở món sushi duy nhất, mà nó chính là những nguyên tắc chung của người Nhật về nghệ thuật ẩm thực, được áp dụng trong mọi món ăn của họ.

Ẩm thực Nhật Bản được cho là có 7 nhóm ẩm thực khác nhau là ẩm thực Kyoto, ẩm thực Osaka, ẩm thực Nagoya, ẩm thực Hokkaido, ẩm thực Hiroshima, ẩm thực Kagoshima và ẩm thực Okinawa. Sự phân chia này trước hết là dựa vào yếu tố địa lý tự nhiên cùng nguyên liệu có ở mỗi vùng, sau đó là yếu tố văn hóa ảnh hưởng và quyết định đến phong cách ẩm thực riêng biệt của từng nơi. Tuy nhiên, nếu tìm hiểu sâu về các nền ẩm thực này, bất cứ ai cũng có thể thấy, ẩm thực các vùng đếu tuân thủ theo những nguyên tắc cơ bản trong ẩm thực Nhật Bản là quy tắc về gia vị, màu sắc và cách chế biến. Về gia vị, dù là vùng nào cũng đều rất hạn chế sử dụng gia vị, thậm chí là tối giản gia vị để giữ nguyên vị thuần khiết tươi nguyên của nguyên liệu. Về màu sắc, người ta rất chú trọng đến các màu chủ đạo là trắng, vàng, đỏ, xanh và đen. Thế nên thực khách không phải ngạc nhiên khi thấy trong các món ăn của người Nhật ở các nơi hầu như đều có kết hợp đầy đủ khéo léo các màu sắc này. Không chỉ đáp ứng về yếu tố “mỹ” để làm tăng tính nghệ thuật của món ăn, sự hài hòa hay sử dụng màu sắc trong món ăn còn thể hiện những ý nghĩa nhất định nào đó trong văn hóa của người Nhật nói chung. Đối với cách chế biến, người Nhật ở các vùng sử dụng chủ yếu 5 cách thức là để sống, ninh, nướng, chiên và hấp nhưng dù sử dụng cách thức nào, thì yêu cầu về việc bảo đảm hương vị tự nhiên vẫn luôn phải được thực hiện.

Dù chia thành 7 nhóm ẩm thực theo vùng miền, nhưng nhờ những quy tắc chung đã hình thành một danh sách những món ngon tiêu biểu cho ẩm thực Nhật. Danh sách này quy tụ nhiều món ăn nổi bật từ các vùng miền, ngoài sushi quá phổ biến còn có món lẩu Sukiyaki truyền thống, món Tempura với hải sản rau củ tẩm bột chiên, món Sashimi – hải sản sống dùng với nước tương và wasabi, món Kaiseki ryori, món Yakitori với gà nướng xiên que, món Tonkatsu với cốt lết chiên. Trong danh sách này không thể không đề cập đến món Shabu shabu với những lát thịt mỏng tang cùng nấm; rau; hải sản; đậu hũ nhúng trong nước lẩu nóng hổi vị nhẹ nhàng thoang thoảng, món mì Soba, mì Udon, lẩu Miso và Korokke – món khoai tây nhân thịt chiên xù giòn ngoài mềm trong. Không dừng lại ở đây, những món ngon đại diện còn có Chawanmushi – trứng hấp trong chén trà có cả thịt gà; tôm; bánh cá bên trong, món Okonomiyaki – bánh nướng có trộn lẫn hải sản; rau và thịt, món Asaduke, Gari, Umeboshi, thịt bò Kobe, thịt hươu Hokkaido, Dưa chua Nhật Bản và cơm Bento.

Trong cẩm nang du lịch Nhật Bản, khi nói về ẩm thực người ta thường đề cập tới những nguyên tắc nhất quán trong nghệ thuật, cách chế biến và cách thưởng thức món ăn của người Nhật. Đôi khi những nguyên tắc này khiến cho thực khách, du khách cảm nhận sự khắt khe, chuẩn mực nào đó mà người Nhật phải tuân thủ trong ăn uống. Điều này thật sự đã từng đúng, nhưng trong cuộc sống hiện đại, với sự hòa nhập đã mang đến cho ẩm thực Nhật những luồng gió mới. Đây cũng là một trong những lý do khiến các món ăn tinh khiết tuyệt vời của Nhật dễ dàng đến với thực khách thế giới hơn. Chính người Nhật cũng dễ dàng tiếp nhận những tinh túy của ẩm thực thế giới, áp dụng kết hợp cùng với nguyên tắc truyền thống, làm cho ẩm thực Nhật có chỗ đứng vững vàng, đặc biệt trong lòng thực khách thế giới ngày càng thêm rõ nét.