Về Quảng Trị mùa xuân nghe bài chòi

Từ lâu, bài chòi đã là một trong những di sản văn hóa phi vật thể đặc trưng của những làng quê miền Trung, kéo dài từ Quảng Bình đến Phú Yên. Theo đó, cứ vào mỗi dịp Tết Nguyên đán, người dân trong các làng lại rộn ràng chuẩn bị dựng chòi kê ván chuẩn bị cho Hội bài chòi mùa xuân. Nếu du khách có dịp đi du lịch Quảng Trị đúng dịp thì cũng có cơ hội nghe và biết thêm nhiều về bài chòi. Bài chòi ở đây thường được bắt đầu khởi động từ ngày 28 tháng chạp cho đến ngày hạ nêu.

Trong những điều cần biết khi đi du lịch Quảng Trị, đề cập đến bài chòi, người ta đều có những ghi chú giải thích rõ ràng giúp du khách nắm rõ hơn.

Hát bài chòi Quảng Trị

Để những ngày hội bài chòi bắt đầu, người dân nơi đây chọn chỗ dựng 11 chòi, theo dạng song song mỗi bên 5 chòi đối diện và tương ứng nhau từng cặp một. Chòi được làm bằng tre chắc chắn, có thang cho người lên xuống, chòi cao 3m, có sạp cho người ngồi chơi, cả ba mặt được che chắn cẩn thận chỉ để trống mặt trước, mái lợp tranh. Trên mỗi chòi có treo một cái mõ tre làm hiệu trong lúc đánh bài, và cắm một lá cờ hội.

Hát bài chòi Quảng Trị

Để đánh bài chòi, người chơi phải đến ban tổ chức để ghi danh và sắp xếp vào Hội bài. Người xem đứng dọc theo các chòi và rạp với không khí rất vui nhộn, làm thành một vòng bao quanh sân khấu. Mỗi ngày cuộc chơi kéo dài từ sáng tới khuya, lúc nào cũng rộn ràng âm thanh kèn trống, như lôi cuốn như thúc giục cả những người chơi và những du khách.

Sau một hồi trống khai mạc vang lên, người chạy bài mời những người chơi bước lên chòi bằng những câu hò rất vần điệu:

Mừng ngày Nguyên Đán

Dân làng bè bạn

Khán giả gần xa

Vận may có sẵn đây mà

Ghé vô nhận lấy chậm là tuột tay

Nhanh chân chọn một chòi bài

Vận may ta đến hái lộc tài đầu xuân

Sự thú vị của hội bài chòi lên đến đỉnh điểm khi người chơi tùy theo lá bài bắt được mà bước ngược, bước xuôi, pha trò những lời lẽ vần điệu có liên quan đến nó. Chẳng hạn đó là con gối thì sẽ xướng:

Cổ tay em trắng lại tròn

Để cho ai gối mà mòn một bên

Cứ thế người chơi tiếp tục cầm con bài mới đọc, nói... trong sự hồi hộp chờ đợi của người dân và du khách.

Chơi bài chòi

Đến hội bài chòi Quảng Trị ngày tết để hòa mình cùng các em nhỏ, các cụ già đến những nam thanh nữ thứ xúng xính trong bộ quần áo mới, đẹp nhất tụ hội xung quanh sân hội Bài Chòi. Người ta chơi bài chòi không chỉ tìm thú vui giải trí trong ba ngày Tết mà còn muốn chơi một hội đầu năm, xem vận hên, may đầu năm ra sao, nên đều nô nức đến tham gia chơi Bài Chòi một cách say mê.

Ngày nay, khách du xuân tìm về Quảng Trị, tìm đến hội bài chòi để tìm đến một nét văn hóa đặc trưng của Quảng Trị, mang hơi thở nóng hổi của cuộc sống hiện đại, vừa chứa đựng vẻ dịu dàng, duyên dáng của một nét văn hóa truyền thống đầy ý nghĩa. Chính vì thế, hội bài chòi đã trở thành nếp sinh hoạt văn hóa, là món ăn tinh thần không thể thiếu được của người dân trong làng, tạo nên không khí vui tươi đầm ấm trong những ngày xuân.