Văn hóa và nghệ thuật trong ẩm thực xứ Huế

Cơm hến là đặc sản xứ Huế

Với mọi người yêu du lịch Huế, dù đã có dịp đặt chân đến miền đất này hay chưa đều biết rõ rằng,  không chỉ thu hút bởi vẻ đẹp trầm mặc, rêu phong của các đền đài, lăng tẩm, Huế còn lôi cuốn du khách bởi kho tàng văn hóa ẩm thực phong phú, đa dạng bậc nhất Việt Nam....

Trong ẩm thực xứ Huế, từ các món ăn dân dã đến những món ăn cung đình đều phảng phất những nét đặc trưng của một vùng đất Thần Kinh nơi các vua chúa đã từng ngự trị. Có lẽ chẳng ai xa lạ với món Cơm Hến – món ăn được cho là món ăn của nhà nghèo, song qua cách chế biến rồi đến trình bày, bất cứ ai thưởng thức cũng có thể thấy trong món cơm Huế trộn lẫn một cách rất hài hòa cả sự bình dân lẫn phong cách rất sang đậm chất Huế rất khó diễn tả thành lời. Cơm hến được trình bày dưới hình thức là cơm nguội trộn với hến xào qua dầu và gia vị, nước hến, mắm ruốc, rau bắp cải, tóp mỡ, bánh tráng nướng, mì xào giòn, ớt màu, đậu phộng nguyên hạt, dầu ăn chín, tiêu, vị tinh và muối. Ngoài cơm hến, còn có các món ăn như bún hến và mì hến, nhưng thực chất đây không phải là đặc sản Huế mà là do người ta cải biến món cơm hến lại mà thôi. Các bạn có thể thưởng thức món ăn này tại đầu chân cầu thôn Vĩ Dạ ở Cồn Hến hay bất kỳ hàng quán nào trong nội thành.

Bên cạnh món cơm hến nổi tiếng, Huế còn biết đến là xứ sở của những loại bánh giản dị nhưng cực ngon. Nếu các bạn là những người yêu thích các món bánh thì chắc chắn các bạn sẽ không bao giờ thất vọng vì sự phong phú của các món bánh ở xứ sở này… Huế có các loại bánh như Bánh Nậm, Bánh Bèo, Bánh Bột Lọc, Ram Ít, đặc biệt là món Bánh Khoái mà nếu ăn một lần các bạn sẽ không bao giờ quên được mùi vị của nó. Các món bánh ở Huế đều được làm từ những loại bột rất cơ bản trong nghệ thuật ẩm thực của Việt Nam đó là: bột gạo (bánh bèo, bánh ướt, bánh khoái), bột nếp (bánh ít trắng và bánh ít đen), bột năng hay còn gọi là bột lọc (bánh bột lọc, bánh phu thê). Nhân bánh cũng hết sức đa dạng và bình dân: dăm con tôm, vài miếng thịt mỡ hoặc đơn giản hơn là đậu xanh, dừa nạo. Để thưởng thức các món ăn này tại Huế các bạn có thể đến các địa điểm như quán Bà Đỏ ở 71 Nguyễn Bỉnh Khiêm, hay quán Lạc Thiên ở số 6 Đinh Tiên Hoàng, hay quán Lạc Thạnh, Hồng Mai.

Nhắc đến các món bánh phong phú của Huế, mà không nhắc đến bún bò Huế thì quả là một thiếu sót lớn. Tuy rằng bún bò ở đâu cũng có nhưng Bún Bò Huế mang trong mình hương vị rất riêng. Món ăn có nguyên liệu chính là bún, thịt bắp bò, giò heo, cùng nước dùng có màu đỏ đặc trưng. Đôi khi tô bún còn được thêm vào thịt bò tái, chả bò, chả cá, huyết, và các loại nguyên liệu khác tùy theo sở thích của hàng khách. Các bạn lưu ý khi ra Huế thì nên tìm những hàng quán với biển hiệu “ Bún Bò” thôi nhé, chứ nếu thêm “Bún Bò Huế” là không phải hàng chính hiệu đâu.

Ở Huế các bạn cũng sẽ có cơ hội thưởng thức món bánh canh cá lóc, có khi các bạn sẽ bắt gặp nguyên một con đường chỉ bán món ăn này, món ăn rất đơn giản nhưng lại có mùi vị vô cùng hấp dẫn và dễ ăn nên hầu như thu hút được rất nhiều người tìm đến. Ở Huế có nhiều làng nấu bánh canh nổi tiếng như Nam Phổ (xã Phú Thượng, Huế), Thuỷ Dương, An Cựu... Bánh canh Nam Phổ nấu với chả tôm, bánh canh An Cựu lại nấu tổng hợp bánh canh với da lợn, chả lợn viên nhỏ, huyết vịt, chả cua. Còn bánh canh Thuỷ Dương là bánh canh cá lóc nổi tiếng, thường bán ở các tiệm hẳn hoi. Bên cạnh đó “Gỏi Vả” “Tré” và “Nem Lụi” là những món ăn dân dã mà bạn cũng có thể thưởng thức khi đến vùng đất này. Tuy là những món ăn được mệnh danh “nghèo” nhưng mùi vị của nó lại không hề như vậy đến nỗi những hàng quán này chẳng bao giờ vắng khách.

Huế còn nức danh bởi “Chè Huế”, được xem là món ăn “nằm lòng” của nhiều du khách khi đến với vùng đất cố đô. Sẽ chẳng bao giờ đủ bụng để nếm trải hết các vị ngon trong thực đơn chè Huế. Bởi nếu chỉ tính riêng chè cung đình đã có đến 36 loại, mỗi loại một hương vị riêng. Nếu thích vị ngọt bùi, thơm mát, bạn có thể chọn chè hạt sen, chè đậu xanh, còn nếu thích trái cây thì chè xanh dứa, chè hạt lựu, chè môn sáp vàng, chè bông cau là lựa chọn tuyệt vời. Đặc biệt trong các món chè cung đình Huế phải kể đến chè bột lọc thịt heo quay. Chỉ mới thoáng nghe tên cũng đã gợi cho bất cứ ai cảm giác thích thú muốn thưởng thức ngay mùi vị của món ăn lạ lẫm này. Đó là món chè giòn dai pha lẫn vị ngọt thanh của đường phèn và béo ngậy của thịt quay, rất lạ miệng. Bên cạnh đó còn có hàng trăm món chè dân gian khác mà các bạn có thể thưởng thức như Chè Bắp, Chè Khoai Môn, Chè Đậu…., các bạn có thể thưởng thức tất cả các món chè này trên đường Nguyễn Huệ, Hùng Vương, Trần Phú, Phan Bội Châu, Trương Định; và trãi nghiệm những cảm nhận riêng cho mình.

Điểm qua một lượt rất nhanh, bạn có thể biết đến rất nhiều món ăn đặc sản của xứ Huế thơ mộng nhưng để thưởng thức những món ngon đặc trưng của nơi này, bạn có thể mất đến hàng nhiều ngày mớicó thể khám phá một phần những nét tinh túy chứa đựng trong từng hương vị đầy nghệ thuật của ẩm thực xứ này. Đến Huế, người ta dễ bị chìm vào trong kí ức xa xôi của một thời vua chúa với những sáng tạo trong ẩm thực cung đình bắt nguồn từ các món ăn dân gian. Như có cái gì đó làm say đắm lòng người, những ai được thưởng thức và cảm nhận những món ăn của vùng đất này sẽ mang trong mình một cảm giác không bao giờ quên và chắc chắn họ sẽ mong muốn tìm lại cảm giác ấy nhiều lần nữa.

Phải nói rằng ẩm thực Huế là một kho tàng nghệ thuật vô cùng phong phú và đa dạng mà chúng ta – những con người lãng du với khoảng thời gian hạn hẹp có đi du lịch đến Huế hàng bao lần có lẽ cũng chẳng thể khám phá hết được. Trong kho tàng nghệ thuật đặc sắc ấy, người ta có thể cảm nhận cái hồn sâu thẳm nhất của con người Huế luôn ẩn chứa sự kiêu hãnh trong những nét mộc mạc, luôn chất đầy những chất thơ và nghệ thuật trong bao điều bình dị nhất.