Nhắn ai về Buôn Mê, đừng quên thưởng thức cơm bơ dằm nước mắm

Tôi vẫn còn nhớ, không ít người mắt tròn mắt dẹt khi nghe nhắc đến món cơm nóng ăn với bơ dằm nước mắm. "Gì thế? Món đấy mà ăn được à?", "Kinh vậy, có ăn được không?" - Đó là câu cảm thán đối với những ai chưa từng thưởng thức qua món này thôi! Bởi chỉ cần ăn qua một lần, hẳn là nhiều nhiều năm về sau nữa cũng không bao giờ quên được vị ngon khó tả của món cơm bơ dằm nước mắm Buôn Mê.

Cơm bơ dằm nước mắm - Ăn một lần cũng đủ nhớ cả đời

Không phải bơ nào dằm nước mắm cũng ngon!

Cùng là bơ, nhưng lại có đến dăm bảy loại khác nhau. Bơ nước thì dáng hơi nhỏ, dẹp bề ngang, ăn vào chỉ cảm nhận được vị ngọt chứ không béo mấy. Bơ sáp, bơ dẻo thì ngon hơn hẳn. Giống bơ này tròn tròn, cùi dày và dẻo. Khi bổ ra lại có màu vàng đậm rồi nhạt dần ra đến vỏ. Cắn một miếng ngập răng, nuốt xuống rồi nhưng vẫn cảm nhận được vị béo còn đọng lại nơi cổ họng. Muốn thưởng thức món cơm bơ dằm nước mắm đúng điệu phải chọn giống bơ này mới ngon.

Bơ ở Daklak được trồng ở đất thổ nhưỡng nên có hương vị béo ngậy đặc trưng

Bây giờ, kĩ thuật canh tác nông nghiệp tiên tiến hơn hẳn. Người ta tạo ra được nhiều giống bơ mới. Tuy vậy, đối với người gốc Tây nguyên thì chỉ có bơ sáp mới có thể "xứng tầm" để được cái "vinh dự" chấm với nước mắm.

Người ta thưởng hoa, thưởng trà, ít ai nghe đến chuyện ngày mưa nằm "hưởng" cơm bơ dằm nước mắm

Món cơm bơ dằm nước mắm xuất phát từ Tây Nguyên. Vậy nên, cách thưởng thức cũng dân dã không khác gì người bản xứ. Bắt đầu từ tháng 5 trở đi mùa mưa lại bắt đầu. Thời điểm này cũng là lúc trái cây cho quả thu hoạch. Đất bazan vốn thuộc thổ nhưỡng, lại được thêm nước trời tưới tẩm nên quả nào ở Tây Nguyên cũng ngon. Riêng bơ sáp mùa này cũng bắt đầu chín rộ.

Bơ béo ngậy chấm trong bát mắm ớt cay xè...

... phải được ăn kèm cơm nóng mới ngon.

Những ngày mưa dầm dề, người Tây Nguyên không vội lên nương rẫy. Bên trên chiếc tủ gỗ đựng chén bát ở bếp, lúc nào cũng có vài trái bơ ủ chín để dành ăn với cơm nước mắm. Bơ chín vừa tới, lột lớp da xanh vàng rồi đem xấn thành miếng nhỏ, trộn vào bát mắm ớt cay cay ăn với cơm nóng. Vị béo bùi của bơ hòa quyện với mùi thơm thơm, mặn mặn đặc trưng của bát mắm ớt. Nhai miếng cơm nóng trong miệng mà không muốn nuốt. Bởi càng ăn, vị béo của bơ lại càng khiến người thưởng thức đê mê, không muốn rời. Cái hấp dẫn của bơ sáp chính là vậy.

Tuổi thơ của thế hệ 8X, 9X là những bữa cơm bơ béo ngậy, thơm lừng. Ảnh: Larm Rmah

Người xứ lạ ghé thăm Buôn Mê thường tỏ ra khá lạ lẫm với món ăn này. Thấy đứa trẻ nít ngồi trước nhà bưng tô cơm ăn với bơ chấm nước mắm, không ít người tặc lưỡi thấy tội nghiệp. Duy chỉ có lũ nhỏ mới hiểu được vị ngon cuốn hút của món ăn này như thế nào. Cũng như trời lạnh mà vớ được cái chăn ấm thì thú biết bao!

Có đi xuôi về ngược, cũng phải ăn cho được cơm bơ...

Gần đây, món cơm bơ dằm nước mắm đã trở thành câu chuyện hoài niệm của thế hệ 8X, 9X. Cuộc sống hiện đại hơn, điều kiện vật chất tốt hơn, và thành thị hơn đã khiến người ta không còn nhớ đến nó nhiều. Bơ được chế biến thành nhiều kiểu khác nhau: xay sinh tố, dằm sữa, hoặc làm nguyên liệu trong công nghiệp thực phẩm. Nhưng tôi dám chắc rằng, bơ hòa chung với vị ngọt vốn dĩ không lạ. Vậy còn chần chừ gì mà không đổi khẩu vị một chút, thưởng thức bát cơm ăn với bơ dằm mắm nóng hổi. Vị lạ lạ, mùi thơm thơm, tất cả lại đủ sức pha trộn để hòa quyện thành món ăn ngon không thể cưỡng lại.

Một phần kí ức...

Người Sài Gòn, người Hà Nội, người miền Tây hay miền Trung có thể đã ăn nhiều món khác nhau. Nhưng đã từng đến Buôn Mê, từng ăn cơm bơ dằm nước mắm thì có lẽ sẽ không bao giờ quên được hương vị của nó. Cũng giống như liều thuốc gây nghiện, chưa thử thì sợ, chứ thử rồi lại phát điên vì thèm!

Như Hiếu