Nghệ thuật bài chòi - “Đặc sản tinh thần” Phú Yên

Trên các web lữ hành khi đề cập về văn hóa lễ hội Phú Yên, đều có nhắc đến nghệ thuật bài chòi. Từ lâu với người dân xứ Nẫu đã xem bài chòi như một thứ “đặc sản tinh thần”, bởi bài chòi nơi đây không chỉ là một loại hình nghệ thuật diễn xướng đơn thuần mà còn phản ánh đời sống của từ bao đời.

Có dịp đi du lịch Phú Yên, nhất là vào mỗi độ tết đến xuân về sẽ thấy người dân ở đây ai ai cũng háo hức rủ nhau chơi hội bài chòi. Vì thế nhiều nhóm chơi bài chòi được hình thành, tạo nên một nếp sống truyền thống đẹp.

Nghệ thuật bài chòi Phú Yên

Nghệ thuật bài chòi của Phú Yên đã trải qua hơn 3 thế kỷ hình thành và phát triển. Ở xứ Nẫu hiện nay bài chòi cổ vẫn được trình diễn bên cạnh những bài chòi mới mang đậm chất người đất Phú Yên. Có thể kể đến một số bài chòi như Dáng đứng Phú Yên, Nhớ ơn người xây tháp, Nẫu dìa xứ nẫu,…

Nghệ thuật diễn xướng chính là cái hồn của bài chòi Phú Yên. Đó là hình thức ứng tác nhanh nhẹn có vần, có điệu ứng với từng tên trong thẻ bài. Người ta sưu tầm được hơn 300 câu thai là những câu có vần, dễ thuộc thuộc nhiều thể loại như thơ, vè,…Bên cạnh đó nghệ thuật bài chòi Phú Yên phải kể đến sự kết hợp các nhạc cụ như đàn cò, đàn nhị,…tạo nên những âm thanh réo rắt khi diễn xướng.

Điều đặc biệt ở hội đánh bài chòi Phú Yên chính là những nghệ nhân lớn tuổi vẫn trình diễn những làn điệu bài chòi cổ bên cạnh những nghệ nhân trẻ ngâm nga bài chòi mới. Sự kết hợp này tạo nên một sức sống cho bài chòi xứ Nẫu phát triển bền vững.

Với những giá trị văn hóa, lịch sử, nghệ thuật vốn có bài chòi Phú Yên đã trở thành một phần của đời sống tinh thần người dân nơi này. Vì thế nên nghệ thuật bài chòi Phú Yên được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, đang cùng 9 tỉnh miền Trung xây dựng thành di sản phi vật thể của thế giới.

Với người dân xứ Nẫu, hội đánh bài chòi được nâng niu và gìn giữ. Qua những thăng trầm của lịch sử nhưng hội đánh bài chòi vẫn được bảo tồn. Có dịp đi du lịch Phú Yên tự túc, dành nhiều thời gian hơn để tìm hiểu văn hóa địa phương, bạn sẽ thấy rõ nét đẹp nghệ thuật bài chòi này không phải nơi nào cũng có. Đúng là “đặc sản tinh thần” khá đặc biệt, nghệ thuật bài chòi rất đáng được ghi nhận lại trong những trang trải nghiệm văn hóa địa phương đặc trưng của du khách, qua hành trình khám phá Xứ Nẫu này.