Nghệ thuật bài chòi

Tỉnh Bình Định thu hút khách đến du lịch không chỉ bởi nơi đây là mảnh đất của Nhạc võ truyền thống, mà nó hấp dẫn người đến bởi đời sống văn hóa nghệ thuật địa phương đặc sắc. Nhắc đến nền văn hóa nghệ thuật của vùng, không thể không đề cập đến nghệ thuật hát bài chòi dân gian độc đáo.

Nghệ thuật bài chòi

Nghệ thuật hát bài chòi ở Bình Định được cho là xuất hiện vào khoảng thế kỷ XVII. Lúc đầu người ta hát trong các chòi canh ở những vùng trung du xua đuổi thú dữ. Theo sự sáng tạo, dân gian từng bước nâng nghệ thuật bài chòi biểu diễn trong các dịp tết cổ truyền hay lễ hội văn hóa dân gian. Hát bài chòi đặc biệt thú vị và sinh động như một trò chơi dân gian đặc trưng.

Địa điểm tổ chức hát bài chòi thường diễn ra trong các đình làng hoặc trên những khu đất, bãi đất trống. Trên khoảnh sân ấy, người ta cho dựng hai dãy chòi con song song nhau bằng tre, mỗi dãy có khoảng 4 chòi. Trong đó, có một chòi cái được dựng lớn hơn và cao hơn đặt ở một đầu giữa hai dãy chòi.

Trước khi bắt đầu hội chơi, người quản trò sẽ bán 9 thẻ bài cái làm bằng tre, mỗi thẻ bài có ghi tên ba con bài con. Người chơi sẽ mua thẻ nếu mua thẻ bài cái thì ngồi lên một chòi. Người quản trò sau khi chúc tết mọi người thì bắt đầu đến ống thẻ rút từng con bài để hô tên. Chòi nào có tên con bài đó thì đánh 3 tiếng mõ để người quản trò biết, và cho đến khi chòi nào trúng cả 3 con bài thì coi như thắng ván chơi ấy.

Sức hấp dẫn tạo nên sự thu hút chủa nghệ thuật bài chòi chính do người quản trò biết cách gây thu hút. Nghệ thuật nhất chính là họ phải biết đọc các bài vè thật vui tai, thật hay hoặc bài chòi kể chuyện mới có thể níu chân khách. Họ đọc bằng thể văn vần lục bát xuôi tai dựa trên cốt truyện các câu chuyện, trích đoạn tuồng – chèo hoặc các truyện Trung Hoa.

Hiện nay, có nhiều người đứng ra làm “bầu” tập hợp các nhóm bài chòi, tạo thành một gánh bài chòi đi trình diễn khắp nơi phục vụ người hâm mộ. Hình thức này có vẻ khá hay bởi nó duy trì nét văn hóa đặc sắc của tỉnh Bình Định nói riêng cũng như văn hóa Việt Nam nói chung đến đông đảo khắp trong và ngoài nước.

Nếu bạn có dịp đi tour du lịch Bình Định và muốn biết về nghệ thuật bài chòi thì đừng lo lắng, khi bạn nghe truyền miệng rằng chỉ có tết cổ truyền mới tổ chức. Hiện nay, đến tỉnh Bình Định vào những ngày cuối tuần, bạn sẽ không khó để bắt gặp những hội bài chòi khá thú vị được tổ chức. Và đương nhiên, bạn cũng có thể cùng tham gia trò chơi dân gian hấp dẫn này.