Mứt Đà Lạt đặc sản nơi phố núi

Ngoài vẻ đẹp cảnh quan hữu tình, du lịch Đà Lạt từ lâu còn được biết đến như ‘mảnh đất vàng’ - nơi sinh sôi của vô số chủng loại cây trái, hoa quả ngon ngọt. Ngay chính tại nội vi thành phố, đến nay vẫn duy trì không ít khu nhà vườn, đất vườn chuyên canh các giống cây ăn quả ôn, nhiệt đới. Nghề trồng hoa trái làm rượu, nước ép, làm mứt,.. luôn gắn bó cùng bao thế hệ nông dân bản địa. Đặc biệt, nhiều loại mứt hoa quả, với khách du lịch ở Đà Lạt lẫn những người con phố núi xa quê, đã trở thành một thức quà đặc sản hấp dẫn hàng đầu.
Quả vậy, dù tới Đà Lạt vào thời điểm nào của năm, mùa du lịch hè, dịp Tết, hay tham dự nhiều dạng tour chương trình phổ thông (du lịch Đà Lạt 3 ngày 2 đêm, 2 ngày 1 đêm,..), dạo quanh chợ và nhiều điểm đến ẩm thực truyền thống, bạn đều có thể bắt gặp vô số món mứt ngon ‘khó cưỡng.’

mut da lat

1. Nghề làm mứt ở Đà Lạt:

Từ các hành trình du lịch Đà Lạt 3 ngày 2 đêm quen thuộc, đến những tour du lịch dài hơn đến thành phố này, ít nhiều chắc chắn đều có dịp biết đến mứt Đà Lạt hay những cơ sở chế biến mứt tại xứ sở này. Cho đến bây giờ, không còn mấy ai nhớ rõ nghề làm mứt tại xứ hoa Lâm Đồng ra đời chính xác từ khi nào. Một điều chắc chắn là, trước giai đoạn năm 1950, nội thành Đà Lạt đã xuất hiện vài hộ dân chuyên sản xuất mứt hoa quả, tồn tại song song với những xưởng chế biến rượu, trà, cà phê,.. Nhu cầu tiêu dùng bấy giờ chưa cao. Các nơi cung ứng mứt đều ở quy mô gia đình nhỏ lẻ, tự sản xuất. Sau năm 1975, nhờ nỗ lực thúc đẩy kinh tế - phát triển ngành hàng thực phẩm của chính quyền thành phố, hoạt động chế biến mứt dần mở rộng, được chăm chút xây dựng quy mô hơn. Đến nay thì đi đâu quanh Đà Lạt, người ta cũng dễ dàng trông thấy vô số dãy cửa hàng, quầy bày bán mứt ngon chất lượng, mở cửa đón khách quanh năm.

2. ‘Bốn mùa’ hương vị mứt:

Mận, hồng, dâu tây, dâu tằm, cà chua, khoai ngọt,.. là vài trong số nhiều nguyên liệu hoa quả làm mứt phổ biến tại phố núi Đà Lạt. Trong số này, vang danh sớm nhất, được yêu thích rộng rãi, phải kể đến 2 thứ mứt quen thuộc - dâu tây và mận.

mut da lat

Không ít du khách đến thành phố hoa vẫn thắc mắc, muốn mua mứt tươi ngon, có cần lưu ý gì? Chọn mua mứt hoa quả ‘đúng gu’ Đà Lạt, thực ra, cũng hệt như chọn mua hoa quả - trái cây tươi, cứ theo bí quyết “mùa nào, thức nấy.” Chẳng hạn, mứt dâu tây cồ truyền thường đặc biệt đắt hàng từ tháng 11 đến tháng 1-2 năm sau. Đây là thời điểm lạnh nhất năm, cũng là lúc nhà vườn tranh thủ thu hoạch dâu ngon tươi mọng bán trực tiếp cho du khách, lẫn để dành ủ rượu, làm mứt. Qua ít lâu, tới tháng 4, lại bắt đầu vào mùa dâu tằm. Loại quả mềm ngọt, dễ ăn này sử dụng được khá đa năng; vừa ăn sống, lấy nước ép, dùng làm thuốc, ngâm thành rượu/si-rô, vừa chế biến thành mứt dẻo, vị ngon bổ vô cùng.

mut da lat

Giữa tháng 3 đến tháng 6 thì tới mùa mận chín. Khu Trại Mát, Định An, Trại Hầm, dần rộn ràng với những chuyến xe máy, xe tải chở mận bán lẻ hay giao cho thương lái. Chợ trung tâm Đà Lạt cũng xuất hiện nhiều hơn sản phẩm mứt mận giòn ngọt từ đa dạng thương hiệu nhà vườn, phục vụ khách đi du lịch hè. Tương tự, trời sang thu, cái se lạnh phố núi “ùa” về, lại là mùa chín rộ của khoai mật, hồng tròn,.. Du khách thăm quan xứ hoa mấy ngày đầu đông, do đó, thường tranh thủ mua mứt khoai, mứt hồng hấp dẫn về làm quà.

Cứ thế, “chu kì” của nhiều món mứt hoa quả nơi đây xoay vòng theo từng mùa nông vụ. Hoa quả chọn làm mứt nhờ vậy mà luôn đảm bảo ở tình trạng tươi ngon tốt nhất, để đáp ứng nhu cầu ngày một cao của người thưởng thức. Dù là đầu năm hay cuối năm, tháng nắng hay mưa, trời ấm hay trở lạnh, đâu đâu nơi phố thị Đà Lạt, bạn đều có thể chọn lựa đủ loại mứt ngon ngọt phù hợp khẩu vị riêng.

3. Vì đâu mứt Đà Lạt có sức hút đặc biệt?

Mứt Đà Lạt mang giá trị truyền thống lâu đời, cùng nét đẹp ‘hương - sắc - vị’ phong phú dễ thấy. Nhưng, điểm thú vị đáng đề cập là, qua bao tháng năm, chất lượng thơm ngon lôi cuốn của loại đặc sản nổi danh này, vẫn gần như không đổi. Sự cố gắng bảo tồn “tay nghề” - công thức chế biến kiểu truyền thống gia đình, luôn đề cao chất lượng; là thế mạnh giúp khẳng định tên tuổi nhiều nhà vườn sản xuất mứt, nổi danh trong lẫn ngoại thành Đà Lạt.

mut da lat

Tuy nhiên, người nông dân nơi đây không đơn thuần dừng lại ở những đề cử sản phẩm mứt cổ truyền. Những loại mứt quả phong cách chế biến mới mẻ, như kiwi, bí ngọt, cà rốt,.. cũng đang được bày bán rộng rãi, hút khách. Nếu du lịch ở Đà Lạt thời gian gần Tết (thời điểm đặc sản mứt đắt hàng nhất), ra chợ hay trực tiếp đến thăm nhà vườn, bạn càng có cơ hội thấy rõ vẻ đa sắc - đa vị và lôi cuốn thật sự nơi những sản phẩm mứt ‘chính tông’ Đà Lạt.

Với món mứt truyền thống nổi tiếng, không thể không thán phục tài ‘biến tấu,’ đối mới lẫn chiều lòng thị hiếu khách hàng của người Đà Lạt. Sự đa dạng mà chất lượng từ vẻ ngoài tới hương vị, đã tạo nên nét hấp dẫn cho từng mặt hàng mứt khác nhau. Một “thiên đường” mứt hoa quả thú vị và đặc sắc như phố núi Đà Lạt, vì thế, dễ dàng ‘níu chân’ mọi du khách gần xa. Mỗi khi có dịp đi du lịch ở Đà Lạt, tham gia những chương trình tour ngắn ngày (du lịch Đà Lạt 3 ngày 2 đêm, 2 ngày 1 đêm,..), với nhiều trải nghiệm ẩm thực thú vị, bạn đừng quên mua sắm dăm ba loại mứt ngon ngọt để tự thưởng thức, lẫn làm quà tặng gia đình, bè bạn bạn nhé.