Lễ cơm mới nét văn hóa độc đáo của dân tộc Gia - Rai

Theo những người có kinh nghiệm đi Gia Lai, đến đây vào khoảng tháng 8, tháng 9 hằng năm khi những rẫy lúa bắt đầu chín cũng là lúc các buôn làng của người Gia – Rai ở tỉnh Gia Lai tổ chức lễ cơm mới. Đây là một nghi thức để tỏ lòng biết ơn trời đất và cầu mong cho mùa màng năm sau bội thu, một nét đẹp văn hóa của người Gia – Rai.

Hầu như trong các tour Tây Nguyên, khám phá văn hóa lễ hội của các địa phương vùng cao nguyên lộng gió này, đều không thể bỏ qua dịp tìm hiểu về Lễ cơm mới. Đến với Gia Lai, Lễ cơm mới của người Gia – Rai rất công phu và phải chuẩn bị từ lúc bắt đầu làm rẫy. Lúc này, chủ nhà sẽ chọn một mảnh đất bằng phẳng, màu mỡ để gieo lúa. Và mảnh đất này là mảnh đất thiêng, được trồng loại lúa thơm ngon nhất. Mảnh đất này sẽ được chủ nhà chăm sóc kỹ lưỡng cho đến ngay thu hoạch cũng phải tuốt bằng tay. Sở dĩ phải như thế bởi trong quan niệm của người Gia – Rai thì đó là cách để chứng tỏ lòng thành. Sauk hi tuốt lúa, phơi khô, ngay cả lúc giã gạo cũng phải biết cách để tránh mất lớp vỏ lụa, và mọi công đoạn phải được làm sạch sẽ, để nơi cao ráo để giữ sự linh thiêng.

Lễ cơm mới ngoài cơm còn có heo, gà, rượu cần cùng thịt thú rừng, bên cạnh đó người Gia – Rai thường tổ chức lễ hiến trâu. Sau khi lễ vật đã chuẩn bị xong, già làng sẽ đại diện làm lễ, ông sẽ lấy máu vật hiến tế bôi lên kho lứa, lên vò rượu cần, rồi dùng rượu đổ ra rẫy để kho lúa, rẫy cùng chung vui với con người.

Tiếp theo, già làng sẽ quỳ xuống dâng bát cơm ngang ngực hướng lên trời rồi trao cho chủ nhà. Sau khi cúng xong những người trong gia đình sẽ lấy rượu vẩy lên người nhau, lên bếp, lên rẫy, lên kho lúa,…để chúc sức khỏe và hướng lộc đất trời ban cho. Tiếp tục sau lễ là những người già cùng người trẻ uống rượu, cuộc vui thâu đêm trong tiếng cồng chiêng, trong điệu múa đặc trưng.

Lễ cơm mới của người Gia – Rai diễn ra trong nhiều ngày, và ngày hội la ngày vui của cả buôn làng cũng như những cộng đồng lân cận. Đây chính là một trong những nét đẹp văn hóa độc đáo của đồng bào nơi này. Nét đẹp ấy không chỉ làm giàu thêm hành trình khám phá đất Tây nguyên hùng vỹ, còn là điểm cộng đẹp để làm giàu kinh nghiệm đi Gia Lai cho bất cứ du khách nào.