Lắng đọng không gian văn hóa cồng chiêng ở Gia Lai

Nhắc đến các hành trình du lịch Tây Nguyên nắng gió là nhớ đến không gian văn hóa cồng chiêng trải rộng suốt 5 tỉnh Kon Tum, Gia Lai, Đăk Lăk, Đăk Nông, Lâm Đồng. Trong đó đặc biệt là Gia Lai, cồng chiêng nơi đây gắn bó mật thiết với cuộc sống của từng người, trở thành tiếng nói của tâm linh, tâm hồn con người, để diễn tả niềm vui, nỗi buồn trong cuộc sống, trong lao động và sinh hoạt mỗi ngày.

Như nhiều người đã biết, cồng chiêng là một loại nhạc khí làm bằng hợp kim đồng, có khi pha bạc, vàng hoặc đồng đen. Nhạc cụ này có nhiều cỡ, đường kính từ 20cm đến 60cm, loại cực đại từ 90cm đến 120cm. Cồng chiêng có thể được dùng đơn lẻ hoặc dùng theo dàn, bộ từ 2 đến 12 hoặc 13 chiếc, thậm chí có nơi từ 18 đến 20 chiếc.

Lắng đọng không gian văn hóa cồng chiêng ở Gia Lai

Có dịp đi tour du lịch Kon Tum, khám phá về những nét đặc trưng của cồng chiêng ở đây mới thấy, đây là loại nhạc cụ độc đáo, đặc sắc và đa dạng. Những dàn cồng chiêng lấy thang bồi âm tự nhiên làm cơ sở để thiết lập thang âm của riêng mình. Cồng chiêng vốn là nhạc cụ đa âm, bên cạnh âm cơ bản bao giờ cũng vang kèm một vài âm phụ khác. Thành thử trên thực tế, một dàn 6 chiêng sẽ cho ta tối thiểu 12 âm hay nhiều hơn nữa. Điều này khiến cho âm sắc cồng chiêng vang đầy đặn và có chiều sâu hơn nhiều nhạc cụ khác.

Đến Gia Lai trong tất cả những lễ hội diễn ra ở đây, đều không thể thiếu được cồng chiêng, điều này phần nào cho thấy sự quan trọng của cồng chiên đối với đời sống người dân nơi đây như thế nào. Từ lễ thổi tai cho trẻ sơ sinh đến lễ bỏ mả, lễ cúng máng nước, lễ mừng cơm mới, lễ đóng cửa kho, lễ đâm trâu… hay trong một buổi nghe khan... đều phải có tiếng cồng chiêng. Tiếng cồng chiêng như là thứ để nối kết những con người trong cùng một cộng đồng.

Theo quan niệm của người Gia Lai nói riêng và người Tây Nguyên nói chung đằng sau mỗi chiếc cồng, chiêng đều ẩn chứa một vị thần. Những huyền thoại được kể lại rằng chiêng càng cổ thì quyền lực của vị thần càng cao.

Lắng đọng không gian văn hóa cồng chiêng ở Gia Lai

Đến với người dân nơi đây, trong những ngày hội nhảy cùng vòng quanh ngọn lửa thiêng, nhấp miếng rượu cần trong âm vang tiếng cồng chiêng núi rừng để thấy được sự huyền ảo, lãng mạn, nghe như những áng sử thi hào hùng vang vọng về.