Khám Lớn Cần Thơ và những ký ức từ thời chiến

Ai đi tour du lịch Cần Thơ, có lẽ cũng đều nhớ câu này “Cần Thơ gạo trắng nước trong…”. Vùng đất này thật hiền hòa, sở hữu nhiều cảnh đẹp tự nhiên khiến bao du khách phải bâng khuâng. Dù vậy, ẩn giấu trong vẻ đẹp hiền hòa đó, cũng có những góc trầm lặng lẽ, nơi ghi dấu của những năm tháng lịch sử. Nếu bạn có dịp một lần nào đó về với Cần Thơ, hãy ghé thăm Khám Lớn, cái tên nghe lạ mà quen, là nơi minh chứng cho tinh thần bất khuất của bao con người dũng cảm kiên cường vì lý tưởng của mình.

Khám Lớn Cần Thơ không phải là một điểm du lịch Cần Thơ để thưởng ngoạn, nhưng để nhớ và hồi tưởng những ký ức một thời. Khám này được thực dân Pháp xây dựng vào những năm 1878-1886 như một công cụ cai trị của chính quyền thực dân thời bấy giờ. Và hiện nay khám là một di tích, nằm tại số 8, đường Ngô Gia Tự, phường Tân An, quận Ninh Kiều, thành phố Cần Thơ.

Khám Lớn Cần Thơ

Khám lớn Cần Thơ được xây dựng kiên cố, có tường dày (cao 3,6 m đến 5 m, trên tường có cắm nhiều mảnh chai nhọn) và rào sắt bao bọc, có các vọng gác để kiểm soát (cao 6 m gắn, có đèn pha chiếu sáng), biệt lập với khu dân cư bằng hai con đường.

Thời Việt Nam Cộng hòa, Khám lớn Cần Thơ chia thành 2 khu, với 21 phòng giam tập thể, có sức chứa khoảng 30 người, nhưng có khi giam hơn trăm, cùng nhiều xà lim nhỏ dùng để biệt giam. Từ cổng vào, khu giam tù nhân nữ ở phía trái, và khu giam tù nhân nam ở phía phải. Ngoài ra, còn có các hạng mục khác là: nhà chùa, nhà thờ, nhà bếp, nhà giám thị, nhà hướng nghiệp,...

Năm 1995, Cần Thơ xây dựng trụ sở Ủy ban Nhân dân tỉnh, nên đã lấy một phần diện tích của khám lớn. Do vậy, khu trại giam giữ nữ tù, một số xà lim, khu phòng ở của giám thị nay không còn nữa (sau này, một số đã được phục dựng trên phần diện tích còn lại). Diện tích được bảo tồn hiện nay là 2.046 m2.

Bên cạnh một số khu nhà cũ còn tồn tại, nơi đây cũng còn lưu giữ được một số các dụng cụ tra tấn, các hiện vật do tù nhân làm ra, cùng một số tranh ảnh, tư liệu quý...

Về thăm Khám Lớn Cần Thơ hôm nay du khách sẽ có dịp nghe lại những câu chuyện buồn của một thời, khi những chiến sĩ cách mạng phải nếm trải sự khốc liệt ở khám này. Qua những câu chuyện kể ấy, những hiện vật còn lưu giữ ở đây, bất cứ ai cũng không khỏi xúc động và chẳng giấu nổi bồi hồi, lại thêm lòng kính phục và biết ơn nhiều hơn, những hy sinh chịu đựng của các thế hệ trước, để đổi lấy sự yên lành cho cuộc sống hiện tại tươi đẹp này.