Tục dựng cây nêu nét đẹp văn hóa ở làng Võ Xá ở Quảng Trị

Có dịp đi tour Quảng Trị, du khách sẽ được khám phá nhiều điều, chứ không hẳn chỉ có những điểm đến mang âm hưởng của thời chiến khốc liệt một thời. Ví dụ ai về làng Xõ Xá, xã Trung Sơn, huyện  Gio Linh, tỉnh Quảng Trị những ngày cận kề Tết đều nghe câu ca dao:

Cu kêu ba tiếng cu kêu

Trông mau đến tết dựng nêu ăn chè…

Câu ca dao trên là chỉ về tục dựng cây nêu ở làng Võ Xá, trong cẩm nang du lịch Quảng Trị, về văn hóa lễ hội, cũng có đề cập về điều này. Đây là một trong những nghi lễ quan trọng của làng, nghi lễ cúng thượng cây nêu vào ngày 25 tháng Chạp.

Tục dựng cây nêu ngày tết đã có từ rất lâu đời

Tục dựng cây nêu của làng Võ Xá đã có từ lâu đời, trở thành một nét đẹp văn hóa mà cứ mỗi dịp tết đến xuân về là mọi người lại háo hức đón lễ này. Theo quan niệm của những người dân nơi đây, sau ngày đưa ông Táo về trời thì ma quỷ sẽ lên quấy nhiễu vì thế cây nêu dựng lên như lá bùa hộ mệnh để xua đuổi ma quỷ và đón những điều may mắn.

Trước mười ngày đến lễ, các vị chức sắc trong làng cùng đại diện các họ tộc sẽ cùng bàn bạc về việc chọn tre, lễ vật, trống, chiêng rồi chọn cả người rót rượu trà. Nhưng quan trọng nhất vẫn là chuyện chọn cây nêu, họ sẽ chọn một cây tre cao nhất, thường từ 5 đến 6 mét, tre phải thắng, bỏ hết nhánh, lá chỉ chừa trên ngọn tre một ít lá. Khi chọn tre xong họ sẽ dùng dải vải đỏ buộc vào cây, dải vải dài 2 mét này ghi “Việt trì Gio Sơn Võ” với ý nghĩa vùng đất đã có chủ, ma quỷ không được vào.

Người chủ tế sẽ ăn mặc bộ áo dài trịnh trọng, đi tất trắng, đội mũ thần màu vàng sau đó sẽ khấn báo cáo, xin phép thần linh tổ chức lễ thượng nêu, mời thần linh chứng giám rồi dựng nêu, cho đến khi hóa vàng. Cây nêu được để đến sau tết, cho đến ngày khai hạ mồng 7 tháng Giêng âm lịch sẽ tiến hành làm lễ hạ nêu.

Tục dựng cây nêu của làng Võ Xá đến nay vẫn giữ gìn và thực hiện một cách bài bản, với những người dân nơi này đó cũng là một cách để con cháu biết thêm nét đẹp lễ tết của quê hương, nhắc nhở con cháu gìn giữ bản sắc độc đáo ấy. Với họ, ngày lễ tết không thể thiếu hình ảnh:

Thịt mỡ, dưa hành câu đối đỏ

Cây nêu, tràng pháo, bánh chưng xanh.