Lễ cúng tổ tiên của người Lô Lô – Di sản văn hóa phi vật thể

Chương trình du lịch Hà Giang của du khách xa gần ngắn ngày hay dài ngày đều không thể thiếu việc tìm hiểu một chút về lễ hội ở địa phương. Ghé thăm Hà Giang vào khoảng thời gian tháng 7 âm lịch, du khách sẽ có cơ hội biết đến Lễ cúng tổ tiên của người Lô Lô khá đặc sắc.

Theo kinh nghiệm du lịch Hà Giang, Lễ cúng tổ tiên của người Lô Lô là một nghi lễ cổ truyền thường được tổ chức hàng năm vào 14/7 âm lịch tại gia đình người trưởng họ. Với những ý nghĩa nhân văn, mang đậm đà bản sắc của người Lô Lô, lễ cúng tổ tiên đã được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia từ năm 2012. Lễ cúng tổ tiên của người Lô Lô có 3 nghi lễ chính gồm lễ hiến tế, lễ tưởng nhớ và lễ tiễn đưa.

Lễ cúng tổ tiên của người Lô Lô – Di sản văn hóa phi vật thể

Những ai có kinh nghiệm du lịch Hà Giang và đã từng có dịp biết về Lễ cúng tổ tiên của người Lô Lô, đều thấy ở phần mở đầu cho lễ cúng tổ tiên là lễ hiến tế. Lúc bắt đầu nghi lễ này thầy cúng sẽ báo cáo trước dòng họ cùng cộng đồng và mời tổ tiên về dự lễ cùng con cháu. Sau nghi thức này trống được đánh lên, những người phụ nữ mặc quần áo truyền thống nhảy múa. Sauk hi thầy cúng dứt lời gà sẽ được đưa đi làm thịt để dâng tên tổ tiên. Tiếp đó là lợn được đưa ra sân để hiến tế. Lúc này thầy cúng tiếp tục đọc lời khấn, những trẻ em có mặt sẽ quỳ xuống chắp tay cúi mặt cho đến khi thầy cúng xong. Tiếp đó vật hiến tế là một con bò được đưa ra sân chọc tiết để hiến tế lên tổ tiên.

Sau lễ hiến tế là lễ tưởng nhớ tổ tiên. Nghi lễ này được thực hiện bởi các đoàn múa nghi lễ, họ múa từ sáng đến chiều với tiếng trống nhịp nhàng với những điệu múa truyền thống bắt mắt.

Khi đêm xuống là nghi lễ tiễn đưa tổ tiên bắt đầu trong tiếng trống. Lúc này gia chủ sẽ đốt một đống lửa lớn giữa sân, và thầy cúng là người thưa với tổ tiên về việc con cháu dâng lễ vật lên tổ tiên để tiễn đưa tổ tiên về trời. Sau đó thầy cúng sẽ đốt tiền vàng mã, và lễ cúng kết thúc vào rạng sáng ngày hôm sau. Những lễ vật dâng lên tổ tiên lúc này sẽ được chia đề để mọi người đến dự ăn uống vui vẻ chia vui cùng gia đình.

Lễ cúng tổ tiên của người Lô Lô là một nghi lễ vòng đời của họ với ý nghĩa hướng đến cội nguồn, tỏ lòng biết ơn với tổ tiên, tạo sự đoàn kết trong cộng đồng. Đây là một nghi lễ linh thiêng, đậm chất nghệ thuật được bảo tồn và phát huy lâu dài.